RESUMEN TEMA 3 DE BIOLOXÍA 3º ESO A ORGANIZACIÓN DO CORPO HUMANO

OS NIVEIS DE ORGANIZACIÓN DOS SERES VIVOS

  - NIVEL SUBATÓMICO : son as partículas que forman os átomos (protóns, neutróns e electróns)

- NIVEL ATÓMICO : formado polos átomos  (carbono, hidróxeno)

- NIVEL MOLECULAR : formado polas moléculas que resultan da unión dos átomos. As moléculas dos seres vivos denomínanse biomoléculas e poden ser inorgánicas (auga, sales minerais) e orgánicas, a maioría son polímeros formados por monómeros (glícidos, lípidos, proteínas, ácidos nucleicos).

- NIVEL CELULAR : é o primeiro nivel biótico, é dicir coa vida (células epiteliais, musculares, óseas)

- NIVEL DE TECIDO : unión de células (tecido muscular, óseo, epitelial)

- NIVEL DE ÓRGANOS : unión de tecidos (estómago, corazón, ósos)

- NIVEL DE SISTEMA : unión de órganos con un só tecido (sistema esquelético, muscular, nervioso)

- NIVEL DE APARELLO : unión de órgano con varios tecidos (aparato locomotor, dixestivo)

- NIVEL DE ORGANISMO : un ser vivo no seu conxunto, tanto unicelulares coma pluricelulares. 

VARIEDADE DE CÉLULAS

As células son as unidades anatómicas, funcionais e de orixe de todos os seres vivos. É a unidade máis pequena que realiza as funcións vitais (nutrición, relación, reproducción). Nunha persoa existen gran cantidade de células (unicelulares vexetal = forma poliédrica – unicelular animal = forma redonda – as células que forman tecidos = formas diversas). As células teñen un tamaño moi pequeño e mídense en micras (1 micra = 10  m). As células máis grandes son os óvulos femeninos (1 e 2 mm de diámetro) e algunhas neuronas (varios centímetros). As máis pequenas son os espermatozoides.

A ESTRUCTURA DAS CÉLULAS HUMANAS

Todas as células humanas son eucariotas (teñen un núcleo dentro do cal está o material xenético). Todas as células humanas presentan tres estructuras comúns :

MEMBRANA PLASMÁTICA : é a capa máis externa da célula, tamén se chama membrana celular. Envolve á célula, protéxea e regula o intercambio de substancias.

PAREDE CELULAR : so existe nas células vexetais e está por fóra da membrana plasmática. Protexe a célula da desecación.

NÚCLEO : adoita estar no medio da célula e está formado por :

- MEMBRANA NUCLEAR : envolve ao núcleo e está chea de poros. Regula o paso de substancias do núcleo ao citoplasma e ao revés.  

 - CROMOSOMAS : están en número variable, cada especie ten un número concreto. Conteñen a información xenética propia de cada individuo

- NUCLÉOLOS : son redondos e encárganse da formación de ribosomas.

CITOPLASMA : vai desde a membrana plasmática ata a membrana nuclear e aquí están os orgánulos :  

- MITOCONDRIAS : respiración celular (xeneran enerxía)

- RETÍCULO ENDOPLASMÁTICO (R.E) : son como uns sacos que se extenden por tódolo citoplasma, haino rugoso, R.E.R (almacena proteínas) e liso, R.E.L (sintetiza lípidos)

- RIBOSOMAS : son partículas que están no citoplasma ou pegados ao R.E.R. Sintetizan as proteínas.

- APARARATO DE GOLGI : é máis grande nas células animais, está cerca do núcleo. Completa a fabricación de compostos  e serve de almacén de substancias.  

- VACUOLAS : nas animais son pequenas e numerosas e nas vexetais son grandes e escasas. Almacenan substancias útiles ou de refugo.

- LISOSOMAS : son unhas vesículas que teñen unhas substancias coas que fan a dixestión celular.  

- CENTRiOLOS : só os hai nas animais, son dous tubos cilíndricos que interveñen na división celular.

- CLOROPLASTOS : só os hai nas vexetais e neles ten lugar a fotosíntese.

- CILIOS E FLAXELOS : os cilios son curtos e numerosos e os flaxelos son longos e escasos. Permiten o

desprazamento das células no medio no que viven.

ASOCIACIÓN DE CÉLULAS. OS TECIDOS

Un tecido é un conxunto de células do mesmo tipo ou de tipos diversos que levan a cabo unha función

común. Hai 4 tipos de tecidos :

TECIDO EPITELIAL : formado por células moi unidas con forma xeométrica e formando capas. Hai dous tipos de tecidos epiteliais :

- EPITELIO DE REVESTIMENTO : recobre superficies externas (epiderme) ou cavidades internas (endotelios e mucosas)

- EPITELIO GLANDULAR : segrega substancias e forma as glándulas exocrinas (sudoríparas), endocrinas (tiroides) e mixtas (páncreas)

TECIDO CONECTIVO : ten células pouco especializadas rodeadas de substancias intercelular (coláxeno e outras fibras). Hai varios tipos :

- TECIDO CONXUNTIVO : une tecidos e órganos (tendóns, ligamentos)

- TECIDO ADIPOSO : fai de reserva enerxética, protección e illante térmico. As súas células son os adipocitos.

- TECIDO CARTILAXINOSO : forma os cartílagos (do nariz, tráquea, pabellón auricular). As súas células son os condrocitos.

- TECIDO ÓSEO : son os ósos. As súas células son os osteocitos.

- O SANGUE : a súa substancia intercelular é o plasma.

TECIDO MUSCULAR : formado por células alongadas (fibras musculares) que teñen unhas proteínas fibrilares (actina e miosina) responsables da contracción e relaxación muscular. Hai 3 tipos :

- T. MUSCULAR LISO : células con un só núcleo. Contracción involuntaria (pared do tubo dixestivo)

-T. MUSCULAR ESTRIADO células con varios núcleos. Contracción voluntaria (músculos esqueléticos)

- T. MUSCULAR CARDÍACO : células dun só núcleo, unidas fortemente entre sí. Contracción involuntaria (corazón)

TECIDO NERVIOSO : encárgase de recibir  as variacións do medio e transmitir ordes. Hai dous tipos :

- NEURONAS : teñen corpo celular, dendritas e axón. Transmiten o impulso nervioso.

- CÉLULAS DA GLÍA : protexen e alimentan ás neuronas.

ÓRGANOS , SISTEMAS E APARELLOS

ÓRGANOS : estructuras formadas por diversos tecidos asociados que realizan unha función concreta chamado acto (estómago corazón).

SISTEMA : conxunto de órganos do mesmo tipo que realizan unha función similar :

- S. MUSCULAR : formado polos músculos esqueléticos. É a parte acriva, realiza a locomoción, a mímica e a postura.

- S. ESQUELÉTICO : formado polos ósos. É a parte pasiva, encárgase da locomoción e a protección de órganos e estructuras.

- S. NERVIOSO : formado por encéfalo, médula espiñal e nervios. Encárgase de captar información do medio e elaborar respostas.

- S. ENDÓCRINO : formado polas glándulas endocrinas que producen hormonas que regulan reaccións químicas, regulan o crecemento, etc.

APARELLOS : órganos distintos que actúan coordinadamente para realizar unha ou varias funcións :

- A. DIXESTIVO : formado por tubo dixestivo e glándulas anexas (salivares, fígado e páncreas). Nel óbtense as biomoléculas a partir dos alimentos.

- A. RESPIRATORIO : formado polas vías respiratorias e os pulmóns. Aquí prodúcese o intercambio de gases co sangue.

- A. EXCRETOR : formado polos riles, vías urinarias (uréteres, vexiga urinaria e uretra) e outros órga-

nos (glándulas sudoríparas). Elimina as substancias de refugallo (excreción).

- A. REPRODUCTOR : formado por diversos órganos externos e internos. É onde se producen as células reproductoras ou gametos.

- A. CIRCULATORIO : formado polo corazón, vasos sanguíneos (arterias, veas e capilares) e o sangue. Reparte os nutrientes e o osíxeno a todo o corpo, ao mesmo tempo que retira as substancias de refugallo.

- A. LOCOMOTOR : composto polo sistema muscular (músculos) e o sistema esquelético (ósos). Encárgase da locomoción e dos movementos voluntarios.