resumen sociais 3º eso TRABALLO E DESEMPREGO

1.- En que se diferenzan o tempo de traballo do de descanso e ocio?

O tempo de traballo é o que empregamos en cubrir as necesidades materiais das persoas. O tempo de ocio cubre necesidades non materiais, pero tamén importantes para o desenvolvemento físico, mental e emocional das persoas. O tempo de descanso en cambio serve para repoñer forzas para as outras dúas actividades.

2.- Que significa actividade produtiva? Están todas retribuídas? Quen e en que adoita realizar traballos non pagados?

A actividade produtiva é toda acción que permite atender ás nosas necesidades. Case todas están retribuídas (reciben un salario), sin embargo os traballos que se realizan nos fogares, no campo ou en empresas familiares, non o están. As mulleres (nas tarefas domésticas), as persoas maiores (cuidando os netos ou colaborando nos negocios familiares) e os minores de idade ou xóvenes (cuidando dos irmáns pequenos ou colaborando nos negocios familiares) son os que adoitan realizar traballos non pagados.  

3.- Como eran as condicións laborais durante a industrialización e cales eran as causas desa situación? Como conseguiron mellorarse?

Eran moi duras, porque as xornadas laborais eran moi longas, incluso superiores a 12 horas. Tamén eran duras as condicións de traballo e os salarios eran baixos, pois a oferta de man de obra era moi elevada.

Melloraron aumentando o número de traballadores e xurdiron grandes organizacións co obxectivo de loitar por mellorar as condicións laborais e salariais. Gracias a iso, lográronse importantes conquistas das que se benefician hoxe millóns de traballadores en todo o mundo.  

4.- Que significa que o traballo é un dereito? En que medida pode exercerse e a quen hai que reclamalo?

Todo o mundo ten dereito a satisfacer as súas necesidades, para o cal é preciso traballar, polo tanto o traballo é un dereito e unha obriga moral. Dependendo da lexislación de cada país, a poboación pode facelo entre determinadas idades. En España é dos 16 anos ata os 67, aínda que pode variar segundo as profesións (60/63 ou chegar ata os 70). Hai que pedirlle ao estado que promova o crecemento económico xa que regula a economía e a política económica facilita o crecemento, polo tanto o estado debe repartir a riqueza.

5.- Pon exemplos de persoa activa, ocupada, desempregada, autónoma e inactiva, explicando en cada caso as circunstancias pola que o son.

Miña nai é unha persoa activa porque está en idade e condicións de traballar. Meu pai é unha persoa ocupada porque ten un emprego. O pai de Marta é unha persoa desempregada porque está a buscar traballo. O xefes da miña nai son persoas autónomas porque teñen un negocio propio. Miña avoa é unha persoa inactiva porque está xubilada.

6.- A que grupo da poboación pertences? E os teus país? E o teu profesor? En que sector traballan os teus país e o teu profesor?

Eu pertenzo a poboación inactiva. Os meus pais e o meu profesor pertencen a poboación ocupada. A miña nai traballa no sector terciario, no comercio e o meu profesor tamén, na educación e o meu pai no sector secundario, na construción.

7.-Que diferenza hai entre as taxas de actividade de home e mulleres en España? A que se debe?

Aumentou notablemente a taxa de actividade feminina. As mulleres sufrían un paro moito maior co dos homes ata que chegou a crise e o igualou.

8.- Que quere dicir que o traballo é unha mercadoría? Quen o compra e quen o vende?

Significa que o traballo está sometido á lei de oferta e demanda, é dicir, se hai moitos traballadores para un traballo os salarios serán máis baixos, e se se precisan moitos traballadores, os salarios serán máis altos. Polo tanto as empresas compran traballo e os traballadores véndeno.

9.- Quen regula o mercado de traballo? En que aspectos? Por que? Que fixeron os traballadores cando ninguén se ocupaba dese asunto?

O estado é o que regula o mercado de traballo, establecendo un salario mínimo e unha xornada legal máxima para que non haxa explotación laboral, pero as leis non sempre se cumplen. Por iso os traballadores mantiveron duras loitas contra os abusos dos empresarios e para poder negociar con eles, asociáronse nos sindicatos.

10.- Que caracteriza o mercado laboral respecto ás mulleres? Por que?

As mulleres cobran menos salario cos homes, aínda que realicen a mesma tarefa. Existe unha gran desigualdade de oportunidades que favorece aos homes en detrimento das mulleres. Eles ocupan postos de 

maior responsabilidade, prestixio e maior salario. Isto pásalles por tradición, porque as mulleres aínda acaban de chegar ao mercado laboral, por dobre carga, as mulleres asumen a maior parte do traballo doméstico e non poden ter adicación plena á actividade laboral porque non teñen tanta disponibilidade

coma os homes. 

11.- Que é a temporalidade no emprego? Que vantaxes e inconvenientes ofrece o empresario e traballador? A quen afecta en maior medida?

A temporalidade no emprego é cando un traballador ten un contrato temporal (por meses, días horas), sáelle máis barato ao empresario, pois paga menores salarios que aos traballadores que teñen contratos indefinidos e ademais o empresario pode despedilos con maior facilidade. Polo tanto, afecta en maior medida ao traballador.

12.- Que é o desemprego e que circunstancias o incrementan? A que sectores afecta máis e por

que? 

O desemprego é unha situación na que non hai postos de traballo para un sector da poboación activa e increméntase debido a crise, xa que as empresas e algúns mecanismos están funcionando mal. Os sectores máis afectados son os traballladores de baixa cualificación laboral, estranxeiros irregulares e mozos que buscan o seu primeiro emprego, porque as empresas reducen custos reducindo a man de obra.

13.- Que significa estado de benestar? Que necesidades atende? Como se financia? En que principios se basa?

O estado de benestar é unha loita para conseguir dereitos sociais, laborais e políticos e os gobernos teñen a obriga de mellorar as condicións dos cidadáns e proporcionarlles a asistencia social básica (sanidade, educación, pensións, seguros sociais, etc) que se financian cos impostos que pagan os cidadáns. Todos pagan e reciben, pero pagan máis os que máis teñen e reciben máis os que menos teñen.

14.- Que é a economía somerxida? A que intereses obedece? A quen perxudica?   

A economía somerxida é unha actividade económica que escapa ao control do Estado e mantén aos traballadores como ilegais, sometidos á única decisión do empresario. Esta situación produce un importante fraude fiscal, polo tanto o Estado deixa de ingresar importantes cantidades de retencións e impostos cos que mellorar a cobertura social da poboación traballadora.

15.- Que é a sociedade dos tres terzos e a que tres sectores sociais se refire? Cales son as causas desa situación?

A sociedade dos tres terzos é a división da sociedade en 3 grupos en función da calidade do emprego. Un tercio son os que teñen empregos estables e ben retribuídos, o segundo tercio son os que teñen empregos máis ou menos estables e o terceiro tercio son os que quedan excluídos do mercado laboral (mendigos, inmigrantes ilegais, desempregados de longa duración sen paro, etc.). Debido a situación actual, de relativa crise do estado de benestar, resulta improbable que os estados poidan garantir a todos os cidadáns dignas condicións de traballo e subsistencia.

16.- Que son os dereitos laborais? Desde cando e como se regulan?

Os dereitos laborais son os dereitos que teñen os traballadores e foron conquistados ao longo dos dous últimos séculos, nunha loita contínua deses traballadores e de moitos países, organizados en sindicatos.

Eses dereitos laborais están recollidos na lei e polo tanto teñen protección xudicial e ademais no S. XX foron recollidos en tratados, declaracións e leis internacionais.

17.- Enumera os principais dereitos sociais relacionados co traballo.

Os principais dereitos sociais son o dereito a seguridade social, dereito a liberdade de traballo, dereito a non discriminación laboral, dereito a un salario digno, dereito a sindicalización e dereito a ter cubertas as súas necesidades básicas.

18.- Que é o subemprego? A quen afecta máis e porque?

O subemprego é a situación na que unha persoa desempeña un traballo de inferior estima social, e de menor retribución que a que lle tiña que corresponder pola súa cualificación. Afecta máis aos mozos e mozas, porque a falta de postos de traballo adecuados fai que desempeñen traballos inestables e cun baixo salario (contratos lixo).

19.- Cales son os dereitos específicos dos nenos e nenas e porque non deben traballar? Onde se vulneran eses dereitos?

Os dereitos dos nenos e nenas son que deben ser protexidos contra toda forma de abandono,crueldade e asoballamento,non serán obxectos de comercio ou trata e non deberá permitirse que traballen antes dunh

idade mínima.Vulnéranse eses dereitos cando os menores realizan tarefas de adultos,traballos prohibidos tanto porque non teñen idade legal como pola actividade, inadecuada polo esforzo ou polas condicións.  

20.- En que traballan nenos e nenas? Por que traballan e con que consecuencias?

Uns traballan coa familia, facendo labores domésticas, no campo, no comercio, etc. Moitos son empregados en talleres artesanais, traballando ata 10 horas. Outros son cedidos polos seus pais a propietarios a- grícolas, como pagamento de débedas ou a cambio de comida. Outros son abandonados e teñen que sobrevivir nas rúas facendo todo tipo de traballos, pedindo ou roubando. No caso da explotación infantil nos talleres e fábricas, o seu reducido salario serve para axudar a súa familia, pero perxudica á poboación ac-

tiva porque elimina postos de traballo que deberían ser ocupados por adultos.

21.- Que son e onde están as ZIE? Por que se instalan nelas as empresas multinacionais? Quen traballa nelas e en que condicións?

As ZIE son zonas francas industriais nas que se favorece a instalación de empresas multinacionais ás que se lles libera determinadas cargas fiscais. A esas empresas ofréceselles a posibilidade de explotación dos traballadores, xa que nesas zonas permíteselles facer o que non poderían facer normalmente. Case sempre contratan a mulleres, porque realizan a mesma función que os homes cobrando menos.

22.- Que é un sindicato? Cal é o seu labor? Cando e por que xurdiu o sindicalismo moderno?

Os sindicatos son organizacións de traballadores que teñen como onxectivo a defensa dos seus intereses, en especial os relacionados co salario, a xornada laboral e as condicións do traballo. A súa orixe está no S. XIX coa creación de sociedades de socorros mutuos; os fondos procedían das cotizacións dos beneficiarios. Posteriormente, os obreiros formaron sindicatos por oficios (Trade Unions) que foron fusionándose ata formar grandes organizacións nacionais e internacionais.

23.- Cales son os principais sindicatos en España? Nomea tamén as dúas patronais máis importantes.

Os principais sindicatos son : Unión Xeral de Traballadores (UXT) – Comisións Obreiras (CCOO) - Confederación Intersindical Galega (CIG)

As patronais máis importantes son : Confederación Española de Organizacións Empresariais (CEOE) – Confederación Española de Pequenas e Medianas Empresas (CEPYME)

24.- Explica os logros máis relevantes dos sindicatos. Son respectados sempre e en todas partes?

Os logros máis relevantes son : O recoñecemento legal dos traballadores a asociarse – a limitación da xornada laboral – o establecemento dun salario mínimo – a regulamentación da idade máxima e mínima para traballar – o dereito a xubilación – dereito a un día de descanso semanal e varios de vacacións anu ais – recoñecemento ao dereito a folga – cobertura social ao desemprego e a asistencia a colectivos desfavorecidos. Non sempre se cumpren, sobre todo cando hai réximes autoritarios ou en economía somerxida. Son conquistas que poden retroceder en épocas de crise e están permanentemente ameazadas.

25.- Como se negocian as condicións laborais? Que medios de presión utilizan cada parte? Cales son os dereitos dos traballadores neste asunto?

O máis habitual é que periodicamente representantes dos empresarios e dos traballadores de cada sector e os colectivos profesionais negocien as condicións de traballo e revisen salarios, asinando un acordo que se coñece co nome de convenio colectivo. Cando as dúas partes non chegan a un acordo, prodúcese unha situación de conflito na que todos fan presión para tratar de impoñer os seus criterios. As principais formas de exercer presión son a folga, por parte dos traballadores e o lock-out ou pechamento da empresa, por parte dos empresarios.

26.- traballo – descanso – ocio – actividade produtiva – traballo remunerado – traballo doméstico – dobre carga – mercado laboral – xornada laboral – salario

A incorporación da muller ao mercado laboral, supón para ela unha dobre carga, xa que a súa xornada laboral prolóngase ao ter que realizar o traballo doméstico, sen recibir salario, e ten que compaxinalo co seu traballo fóra da casa. Así é, que con tanta actividade produtiva, a muller ten ben merecido o seu tempo de descanso e de ocio.

27.- desemprego – estado de benestar – economía somerxida – sociedade dos tres terzos

Unha das funcións do benestar é a de dar cobertura social ao desemprego. Pero debido á economía somerxida, que provoca un importante fraude fiscal, os seus beneficios non alcanzan a todos os traballadores, encamiñándonos así á sociedade dos tres terzos.

28.- dereitos laborais – subemprego – explotación infantil – zona franca

Os incumplimentos dos dereitos laborais, son o subemprego xuvenil, a explotación infantil e a explotación do traballo feminino, como na ZIE. A ZIE é unha zona franca onde o estado favorece a instalación de empresas multinacionais liberándoas das cargas fiscais, permitíndolles así, facer o que non poderían facer normalmente.

29.- sindicato – patronal – negociación colectiva – folga

Para defender os intereses dos traballadores, o sindicato e a patronal deben manter unha negociación colectiva e deben chegar a un acordo. Se non é así, pódese producir unha situación de conflito na que todos fan presión, que pode ser en forma de folga, por parte dos traballadores.