resúmen tema 1 de bioloxía 3º eso A SAÚDE E A ENFERMIDADE

A saúde, segundo a Organización Mundial da Saúde (OMS), é un estado de completo benestar físico, mental ou social, e non consiste só na ausencia de enfermidades. As enfermidades son as alteracións do estado de saúde dos individuos.

TIPOS DE ENFERMIDADES

ENFERMIDADES FÍSICAS : adoitan ter uns síntomas máis facilmente recoñecibles (lesións, infeccións, procesos dexenerativos). Poden ser :

- enfermidades infecciosas : débense a invasión do noso organismo por un axente patóxeno (fungos, protozoos, bacterias ou virus). Estes axentes patóxenos contáxianos a través do aire (virus da gripe), por medio dalgún obxecto contaminado coma cubertos, xeringas (bacteria do tétano), por contacto físico directo (enfermidades de transmisión sexual =ETS) ou pola inxestión dun alimento contaminado (bac-teria da salmonela, virus do tifo, protozoos das amebas).

- enfermidades non infecciosas : debidas a outras causas.

ENFERMIDADES MENTAIS : provocadas por un mal funcionamento do cerebro (diminución da capaci-

dade mental) ou por algunha alteración da conduta.

ENFERMIDADES SOCIAIS : provocadas por un contorno social violento ou con graves carencias econó-    micas ou educativas.

AXENTES CAUSANTES DE ENFERMIDADES INFECCIOSAS

- FUNGOS : aliméntanse de tecidos humanos, medran sobre a pel, as uñas e o pelo e son moi contaxio-

sos (enfermidades producidas polos fungos : pé de atleta, tiña, candidíase).

- PROTOZOOS : entran no noso organismo ao berbermos auga sen potabilizar, ao tomarmos alimentos contaminados ou pola picadura dun insecto e prodúcennos febre e outros trastornos (protozoos parási-    tos como o Plasmodium que causa a malaria; o Toxoplasma que produce a toxoplasmose; a ame-  ba que causa a amebíase).

- BACTERIAS : inféctannos a través dunha ferida, ao inxerir alimentos contaminados ou ao inhalar aire contaminado (enfermidades de orixe bacteriana : tétano, pneumonia, difteria, salmonelose).

- VIRUS : non son seres vivos, son cápsulas de proteínas que conteñen unha febra de ADN ou ARN que é inxectada nas células. Cando a célula está infectada co ADN ou ARN, fabrica máis virus que saen e infectan outras células (enfermidades víricas : gripe, catarro, sarampelo, rubéola, sida, hepatite).

A TRANSMISIÓN DE ENFERMIDADES INFECCIOSAS

- MICROORGANISMOS HABITUAIS : viven normalmente na nosa pel e mucosas sen producirnos prexuizos.

- MICROORGANISMOS OPORTUNISTAS : invaden o organismo cando faltan os habituais.

- ORGANISMOS VECTORES : cando nos contaxia un animal dise que é vector da enfermidade (a femia do mosquito Anopheles pode transmitir, coa súa picadura, un protozoo chamado Plasmodium, que infecta os glóbulos vermellos e causa a malaria. Neste caso, o mosquito é o vector da enfermida-   de).

- CONTAXIO : é o proceso polo que os axentes patóxenos pasan dun enfermo a outro san.

- EPIDEMIA : cando unha enfermidade infecciosa se estende por unha zona, afectando a un número cada vez maior de persoas. Cando unha epidemia se estende por todo o mundo chámase PANDEMIA.

 - ENFERMIDADES DE TRANSMISIÓN SEXUAL (ETS) : transmítense principalmente a través do contacto sexual e afectan principalmente o aparello reproductor (ETS : CANDIDÍASE, fungo que se desenvolve na vaxina e produce un proído e unha secreción vaxinal abrancazada – GONORREA, bac- terias que invaden o aparello reprodutor e excretor, producindo inflamación e micción dolorosa – SÍFILIS, bacterias que invaden o aparello reproductor producindo úlceras externas e lesións internas e poden provocar a loucura - HERPES XENITAL, virus que infectan as células dos tecidos epiteliais, aparecendo chagas e ampolas no pene, na vaxina, no ano e na boca – HEPATITE B E C, virus que infectan as células do fígado – SIDA OU VIH, virus que destrúen as células do sistema inmunitario e o corpo perde capaci-

dade de defensa e pode ocasionar a morte).

AS DEFENSAS DO NOSO ORGANISMO

O noso sistema inmunitario neutraliza os axentes estraños que chegan ata o noso organismo e posúe tres niveis de defensa :

- BARREIRAS FÍSICAS : a pel, a mucosa e outras substancias (suor, lágrimas, moco, cerume dos

oidos, saliva) impiden o paso de case todos os axentes patóxenos ao interior do noso organismo.

- RESPOSTA INMUNITARIA INESPECÍFICA : cando un axente patóxeno entra no interior do corpo, un tipo de glóbulos brancos, os monocitos, saen dos vasos sanguíneos transformándose en fagocitos,  fagocitando (capturando e dixerindo) os organismos patóxenos.

- RESPOSTA INMUNITARIA ESPECÍFICA : cando os fagocitos non son capaces de destruir o axente patóxeno danlle sinal a outro tipo de glóbulos brancos, os linfocitos, que son capaces de recoñecer e neutralizar un antíxeno (toda substancia recoñecida como estraña polo noso organismo, e que é capaz de activar a resposta inmunitaria) fabricando anticorpos (proteínas producidas polos linfocitos para neutralizar un antíxeno).

O TRATAMENTO DE ENFERMIDADES INFECCIOSAS

- ENFERMIDADES PRODUCIDAS POR FUNGOS : trátanse con antimicóticos.

- ENFERMIDADES PRODUCIDAS POR BACTERIAS : trátanse con antibióticos.

- ENFERMIDADES PRODUCIDAS POR PROTOZOOS:trátanse con substancias químicas específicas.

- ENFERMIDADES PRODUCIDAS POR VIRUS: cúranse con anticorpos que produce o noso organismo.

Nalguhnas infeccións graves inxéctase directamente un soro cos anticorpos específicos para ese virus ou para a toxina bacteriana.

PREVENCIÓN DE ENFERMIDADES INFECCIOSAS

VACINA : é un preparado que contén os virus ou as bacterias causantes da infección, pero mortos ou inactivados, e serve para que o noso sistema inmunitario reaccione producindo anticorpos para evitar a infección.

AS LESIÓNS E AS ENFERMIDADES NON INFECCIOSAS

CAUSAS DAS LESIÓNS (danos producidos nun órgano ou nun tecido)

- DEBIDO A GOLPES : son traumatismos e producen fracturas e contusións.

- DEBIDO A MORTE MASIVA DAS CÉLULAS : por deficiencias metabólicas (falta dun nutriente, acumulación de substancias tóxicas), por falta de osíxeno (trombose).

- DEBIDO A ENFERMIDADES : tanto infecciosas como non infecciosas.

TIPOS DE ENFERMIDADES NON INFECCIOSAS

- ENFERMIDADES METABÓLICAS : debido a insuficiente produción dalgunha hormona, a incapacidade das células para asimilar determinados nutrientes, ou a incapacidade das lándulas dixestivas para elaborar o zume dixestivo. (EX: diabetes)

- ENFERMIDADES XENÉTICAS : debido a alteracións na información xenética. (EX: daltonismo, hemofilia)

- ENFERMIDADES DEXENERATIVAS : debido á morte progresiva das células dun órgano. (EX: artrose, Alzheimer)

- ENFERMIDADES AUTOINMUNES : prodúcense se o sistema inmunitario reacciona contra o propio organismo.

- ENFERMIDADES POR PROLIFERACIÓN CELULAR : cando as células comezan a reproducirse en exceso, orixinando un tumor. Se o tumor produce a morte das células de arredor del, dise que é maligno. (EX: cáncer)

A PREVENCIÓN DE ENFERMIDADES. HÁBITOS SAUDABLES.

- TOMAR MEDIDAS PROFILÁCTICAS : a profilaxe é un conxunto de medidas que se poden adoptar para evitar unha infección (lavar ben calquera ferida ou queimadura e desinfectar – non compartir utensilios como cepillos de dentes, cubertos, vasos  – usar preservativo nas relacións sexuais – evitar o contacto con obxectos sucios – usar zapatillas de goma e traxe de baño para evitar o contaxio de fungos).

- EVITAR FACTORES DE RISCO : evitar seguir dietas desequilibradas (doces, bolos, graxas animais)– evitar consumo de substancias nocivas (tabaco, alcohol, drogas).

- ADOPTAR HÁBITOS SAUDABLES : usar a luz adecuada – protexer os ollos e a pel da radiación solar – seguir unha dieta variada – realizar un exercicio físico – descansar o tempo necesario.

OS ACCIDENTES. PRIMEIROS AUXILIOS

Podemos evitar moitos accidentes se tomamos unhas precaucións básicas : - respectar as normas de

circulación viaria – non manipular aparellos eléctricos estando descalzos – ser moi prudentes ao usar ferramentas – empregar lentes protectoras – usar escaleiras en boas condicións.

A DOAZÓN DE CÉLULAS, TECIDOS E ÓRGANOS

Transplantar é sustituir un órgano enfermo. Autotransplante é cando se emprega células ou tecidos do mesmo paciente. Xenotransplante é cando se usan órganos ou tecidos de orixe animal.

Tipos:

- Transplante de órganos e tecidos: Son moitos os órganos que poden ser trasplantados (corazón, ril,fígado, etc.).

Unha transfusión de sangue pódese considerar como un transplante xa que se trata dun tecido líquido. 

-Trasplante de células (espermatozoides ou óvulos): úsanse células nai que poden ser embrionarias ou adultas.

Os trasplantes poden plantexar varios problemas:

 - Rexeitamento : o sistema inmune do receptor recoñece que o órgano trasplantado non pertence ao organismo e destrúeo. Para evitar isto adminístranse inmunodepresores ás persoas trasplantadas

- contaxio de enfermidades : como a sida e a hepatite

- a escasez de órganos : xa que aínda que españa é o país con máis doantes, os prazos de espera son moi longos.