examen 1 sociais 4º eso ANTIGO RÉXIME

1. TERMOS. DEFINE E LOCALIZA :

ILUSTRACIÓN : foi un movemento filosófico e cultural que naceu en Francia no S. XVIII e pretendía a transformación total da sociedade en todos os seus aspectos. Consideraba o ser humano o centro do mundo e a razón como base do progreso.

DESPOTISMO ILUSTRADO : foi un sistema político que naceu da aplicación das ideas ilustradas por par

te da monarquía absoluta no S. XVIII, onde fan reformas económicas e culturais baseadas na ilustración.

ENCICLOPEDIA : as ideas ilustradas difundíronse por Europa, no S. XVII, en gran medida grazas á pu- blicación en Francia da Enciclopedia, diccionario razoado das ciencias, artes e oficios. Foi dirixida por Diderot e D’Alembert e participaron na obra autores como Rousseau, Quesnay e Voltaire. 

DECRETOS DE NOVA PLANTA : conxunto de leis que promulgou Filipe V para eliminar foros e institucións, pasando así a ser un reino centralizado.  

ANTIGO RÉXIME : sistema político, económico e social que caracterizaba ás monarquías europeas do século XVIII e caracterízase por ter unha sociedade estamental, un sistema económico que se baseaba no sector primario cunha organización feudal e gremial e unha monarquía absoluta como sistema político.

DIVISIÓN DE PODERES : é a distribución das funcións do Estado en : poder lexislativo (Cortes), xudicial (Tribunais) e executivo (goberno).

FISIOCRACIA : pensamento económico que cree que a agricultura era a base da riqueza dun país e na propiedade privada da terra.       

LIBERALISMO ECONÓMICO : Adam Smith afirmou que a principal fonte de riqueza das nacións é o tra- ballo dos seus habitantes e deben actuar libremente, sen a intervención do Estado. 

 GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA : conflito que abarca dende 1701 ata 1714 debido á morte sin descendente de Carlos II de Austria, enfrontándose polos seus dereitos ao trono Francia e Austria, con- vertíndose nunha guerra europea e civil.

CENTRALIZACIÓN POLÍTICA :  a política facíaa o rei e o seu gabinete, o poder reside no rei que escolle libremente os ministros, que só teñen autoridade mentres teñen a confianza do rei.

TRATADO DE UTRECHT : firma da paz en 1714 que remata coa Guerra de Sucesión Española perdendo territorios a favor do Reino Unido e Austria.

2. DATAS E PERSONAXES :

1700 :morte de Carlos II e imposición do absolutismo borbónico con Filipe V

1714 : fin da Guerra de Sucesión coa firma do Tratado de Utrecht   

MONTESQUIEU : filósofo francés do S. XVII que establece a división de poderes. Sería a base dos futuros gobernos da Idade Contemporánea, primeiro cun sistema liberal e logo cun sistema democrático.

QUESNAY : economista do S. XVII que crea a teoría da fisiocracia na que defendía que a riqueza dunha economía dependía da agricultura. A súa teoría servirá para sacar a terra das mans de quen non a traballa (nobres e clero) e pasarlla aos campesiños. Ao mesmo tempo será a base da futura Revolución Industrial.    

ADAM SMITH :economista inglés do S. XVIII que crea a teoría do liberalismo económico. Quere suprimir a organización gremial propoñendo unha  liberdade económica sen intervención do estado e coa lei da oferta e da demanda. A súa teoría axuda ao desenvolvemento da Revolución Industrial, pero ao mesmo tempo establece as bases do capitalismo.

CARLOS III : rei de España no século XVIII, o seu reinado é un exemplo claro de despotismo ilustrado. Realiza varios intentos de reformas agrarias e cambios estruturais

FELIPE V : foi o primeiro rei da dinastía dos Borbóns e implantou un modelo de goberno absolutista fran- cés, eliminando reinos e centralizando a administración cos decretos de Nova Planta.   

ROUSSEAU : establece a soberanía nacional, onde o poder teno a nación (o conxunto de cidadáns),

os cidadáns establecen un pacto co estado (a Constitución), polo que o rei é un simple representante do poder da nación. 

3. REALIZA UNHA FRASE COHERENTE EXPLICANDO E UNINDO DOUS TERMOS :

QUESNAY – FISIOCRACIA:Quesnay, economista do S. XVII, crea a teoría da fisiocracia na que defendía

que a riqueza dunha economía dependía da agricultura. A súa teoría servirá para sacar a terra das mans de quen non a traballa (nobres e clero) e pasarlla aos campesiños.

ADAM SMITH – LIBERALISMO ECONÓMICO : Adam Smith, economista inglés do S. XVIII, propón unha liberdade económica sen intervención do estado e coa lei da oferta e da demanda, suprimindo a organización gremial, creando así a teoría do liberalismo económico. 

CARLOS III – DESPOTISMO ILUSTRADO : Carlos III, rei de España no século XVIII, que realiza varios intentos de reformas agrarias e cambios estruturais, claro exemplo de despotismo ilustrado.

FELIPE V – CENTRALIZACIÓN POLÍTICA : Felipe V introduce en España a monarquía absoluta, intenta resolver os problemas aplicando fórmulas francesas do absolutismo, como a centralización política, onde o poder reside no rei.

1714 – TRATADO DE UTRECHT :  A Guerra de Sucesión rematou coa firma de paz do Tratado de Utrecht en 1714, polo que España convértese nun estado con poucas influencias en Europa, perdendo os últimos territorios europeos.

4. ARGUMENTA EXPLICANDO DETALLADAMENTE : 

- compara a monarquía absoluta coa monarquía parlamentaria poñendo un exemplo de cada unha :

monarquía absoluta  : o rei tiña todos os poderes (executivo, xudicial, lexislativo), Parlamentos estamentais convocados polo rei, o pobo convértese en súbdito, sen dereitos nin leis que os protexan, o poder xudicial reside no rei e os seus representantes. O poder real era de orixe divina e hereditario. Exemplo, en Francia Luis XIV e en España Felipe V.  

monarquía parlamentaria :  o rei posúe o poder executivo e intervén no lexislativo, os Parlamentos tiñan poder lexislativo e controlan ao gobernó, o pobo convértese en cidadán, con dereitos e leis que os protexen, o poder xudicial reside nos tribunais. O poder real era hereditario. Exemplo, en Inglaterra  

- describe as características do Antigo Réxime no aspecto social :

 A sociedade estamental era a forma de organización social característica do Antigo Réxime; orixinouse na Idade Media e era estática porque non podían cambiar de grupo social (a alta burguesía e a nobreza sí podían cambiar). Dividíase en :   

privilexiados (nobreza e clero) : tiñan poder político e económico, existindo diferenzas entre eles.

non privilexiados (campesiños, artesáns e burgueses) : as diferenzas entre eles eran moi fortes. Pagaban impostos, non tiñan poder político, pero sí económico, sobre todo a burguesía.

- por que Rousseau decía que o poder non pertencía ao pobo unha vez elexidos os seus representantes? Como vía o ser humano Rousseau e cal era a forma de seguir mantendoo así? Que era para él o Contrato social? De que poderes falaba Montesquieu? Cales foron as consecuencias para a posteridade dos dous pensadores?

Unha vez elexidos os representantes, os cidadáns permiten ao Estado exercer o poder no seu nome. Para Rousseau o home nace libre, e para seguir mantendoo así, hai que obedecer ás leis que se establezan mediante un Contrato Social, que era para Rousseau un pacto dos cidadáns co goberno (Constitución). Montesquieu falaba da división dos poderes executivo, lexislativo e xudicial. Estes pensamentos serían a base dos futuros gobernos da Idade Contemporánea, primeiro cun sistema liberal e logo cun sistema democrático.  

- Cales foron os dous economistas máis representativos do S. XVIII? De que foron o precedente e por que?

Quesnay, que crea a teoría da fisiocracia e serve para sacar a terra das mans de quen non a traballa (cle- ro e nobres) e pasarlla aos campesiños, ao mesmo tempo sería a base da futura Revolución Industrial.

Adam Smith, que crea a teoría do liberalismo económico e axudará ao desenvolvemento da Revolución Industrial, pero ao mesmo tempo establece as bases do capitalismo.

- Influencias da Ilustración no Despotismo ilustrado. Nomeando monarcas ilustrados representativos e o país respectivo.

O despotismo ilustrado foi un sistema político que naceu da aplicación das ideas ilustradas por parte da

monarquía absoluta. Fixeron reformas de tipo económico e de tipo cultural e ao mesmo tempo melloraron o aspecto das ciudades, pero non tocaron nin o poder político nin a estrutura social, mantendo a sociedade estamental. Reinos e monarcas ilustrados representativos : - reino de España (Carlos III) – reino de Francia (Luis XV) – reino de Austria/Hungría (Teresa de Austria) – reino de Prusia (Federico II) – reino de Rusia (Catalina)

- Explica a Guerra de Sucesión española, coas súas causas e consecuencias tanto no exterior como no interior, especificando tratado e cronoloxía.

A causa principal da Guerra de Sucesión (1701-1714) foi a falta de sucesor por parte de Carlos II e ao mesmo tempo a existencia de dous pretendentes ao trono español (Felipe de Borbón, Francia e Carlos de Habsburgo, Austria). Desaparece a dinastía dos Austrias e implántase a dos Borbóns. Francia representaba unha monarquía absoluta cun estado fortemente centralizado que se impuxo en España coa nova dinastía dos Borbóns. Os territorios que apoiaron a Carlos de Habsburgo foron Baleares, Valencia, Aragón e Cataluña e os que apoiaron a Felipe de Borbón foron Castela, País Vasco e Navarra. A chegada de Filipe V supuxo a desaparición dos distintos reinos e a centralización administrativa (cos Decretos de Nova Planta), dependendo todo dun goberno central a través dunha monarquía absoluta. A Guerra de Sucesión rematou coa firma de paz do Tratado de Utrecht (1714) polo que España convírtese nun estado con poucas influencias en Europa, perdendo os últimos territorios europeos (Menorca e Xibraltar pasan ao Reino Unido e Italia e Flandes pasan a Austria), en pago aos distintos países pola guerra.

5. COMENTA E CLASIFICA AS SEGUINTES DIAPOS (OBRA, AUTOR, SÉCULO, ESTILO E LUGAR)

Obra : familia de Carlos IV   -   Autor : Goya   -   Século : XIX   -   Lugar : Museo do Prado de Madrid

Estilo : neoclásico 

Comentario : Goya inspirouse nas Meninas de Velázquez que pinta á familia de Filipe IV con cariño e respeto, mentres que Goya pinta a famila de Carlos IV facendo unha moi forte crítica dos principais membros. Nas dúas obras aparecen os pintores, á esquerda do cadro; no medio está a raiña María Luisa, arrogante e dominante; a súa esquerda está o rei Carlos IV, bonachón e manipulado; no outro lado está o futuro Fernando VII, prepotente; e detrás del o seu irmán, o príncipe Carlos.

Obra : Os fusilamentos da Moncloa  -  Autor : Goya -  Século : XIX -  Lugar : Museo do Prado de Madrid

Estilo : romántico

Comentario :  esta obra fai parella coa Carga dos Mamelucos. Goya faino como unha loubanza do pobo español

durante a Guerra da Independencia. Pero ante todo fai unha crítica feroz da guerra, poñendo os soldados como máquinas de matar sen identificalos cun país determinado, ao mesmo tempo os guerrilleiros españois perden toda a valentía e o patriotismo ante a norte. Ao fondo, o pobo durmido simboliza a pasividade da xente ante a guerra; a luz do candíl é o símbolo da razón que debe alumbrar ao ser humano para non cometer estas atrocidades; e a camisa blanca do guerrileiro que vai ser fusilado é o símbolo da paz.

Obra : Saturno devorando os seus fillos -  Autor : Goya -  Século : XIX -  Lugar : Museo do Prado de Madrid -  Estilo : Pinturas Negras

Comentario : basado na mitoloxía grega e romana na que Saturno devora os seus fillos para evitar que un deles o destronase. Goya pinta nas paredes da súa casa este tema como metáfora da crueldade do rei Fernando VII cara os seus súbditos que pedían a abolición da monarquía absoluta e a restauración da Constitución de 1812. A Saturno pintáo como un ser vello e terrible anclado no pasado con cores negras e o roxo violento do seu fillo.